[527.] Czy należy obawiać się aluminium (glinu) w antyperspirantach?

Badania naukowe dostarczają niesamowicie dużej dawki informacji i są najbardziej rzetelnymi źródłami informacyjnymi. Jednak nawet wśród nich trafiają się takie publikacje, które wprowadzają w błąd - np. wydają się być obiecujące i dlatego cieszą się uznaniem przez jakiś czas a następnie zostają niestety obalone. Zdarza się także, że postawiona hipoteza dla potwierdzenia wiarygodności wymaga przeprowadzenia dodatkowych, pobocznych eksperymentów. Niektóre z badań naukowych zostają nawet wycofane ze względu na zafałszowanie wniosków! Dlatego nawet z "publikacji naukowych" można utkać subtelną siatkę kłamstw wyglądającą na pierwszy rzut oka na rzetelną. Jednak próba weryfikacji szybko obala te mity. Właśnie na takiej zasadzie niedomówień, fałszerstwa, niepotwierdzonych informacji bazuje "altmed". 

Kosmetyki naturalne niestety bardzo często wrzucane są do jednego worka razem z "altmedem". Sądzę, że wynika to z faktu, że altmed w dużej mierze opiera się na ziołolecznictwie czy propagowaniu rozwiązań niemających potwierdzenia w rzeczywistości a często prowadzi do powikłań (jeszcze będąc na stanowisku dermokonsultantki bywałam świadkiem namawiania na tego typu kuracje, np. zalecaniu Pacjentce odstawienie chemioterapii na rzecz "cudownego" soku z malin, który dzięki wysokiej dawce wit. C ma wyleczyć nowotwór). O ile ziołolecznictwo dobierane z rozmysłem faktycznie przynosi skutek (chociażby cała farmakognozja to w końcu część nauk farmaceutycznych mówiąca o właściwościach prozdrowotnych ziół) o tyle w przypadku chorób warto trzymać się zaleceń lekarza (oczywiście są Lekarze i konowały) i nie lekceważyć sztuki lekarskiej na rzecz powierzania zdrowia w ręce osoby bez dokumentu potwierdzającego zdobytą wiedzę. Wracając jednak do tematu kosmetyków naturalnych - są one oparte na ziołach i innych surowcach pochodzenia naturalnego i to wśród osób poznających temat powierzchownie od razu budzi negatywne skojarzenia ze środowiskiem altmedu.

A przecież zioła w terapiach ogólnoustrojowych są stosowane przede wszystkim jako wspomożenie terapii farmakologicznych lub też działają wzmacniająco na organizm. Stosuje się je w celu podniesienia odporności, poprawy metabolizmu, pracy układów organizmu, profilaktyce chorób. W kosmetykach również wykazują działanie prewencyjne, zapobiegające powstawaniu dermatoz ( = pielęgnacyjne!), wzmacniające procesy zachodzące w skórze. 

Kosmetyki to fantastyczna maszynka do zbijania pieniędzy - nie podlegają takim restrykcjom jak leki i dają się wdzięcznie reklamować. Dlatego nic dziwnego, że powstaje wiele firm żerujących na naiwnych Klientkach (np. nachalne reklamy o kremie całkowicie niwelującym zmarszczki bez pomocy skalpela w promocyjnej cenie 300 zł, przecena z 600 zł!). Altmed również nie pozostał obojętny na przemysł kosmetyczny i także wyciąga tu swoje macki. I jednym z takich przykładów jest właśnie kwestia aluminium w antyperspirantach.

2 lata temu opublikowałam post o problemie nadpotliwości, różnicach pomiędzy antyperspirantami, dezodorantami i blokerami - zahaczyłam także o aspekt glinu w myśl zasady "lepiej zapobiegać niż leczyć" i zachęcałam do ich unikania. Na przestrzeni tych dwóch lat wiele się nauczyłam i znacznie poszerzyłam swoją wiedzę o składach INCI (przede wszystkim dzięki pracy). Wraz ze wzrostem tej świadomości zaczęłam mniej obawiać się "nieznanego" i weryfikować faktyczne zagrożenie płynące ze stosowania niektórych surowców kosmetycznych od rozdmuchanych teorii spiskowych. 

Antyperspirant, dezodorant, czy bloker? Kwestia nadpotliwości

Czy antyperspirant i dezodorant to to samo?

Zacznijmy od początku - powiedzmy sobie czym różni się antyperspirant od dezodorantu. Chociaż obie nazwy stosowane są zamiennie, to jest to błąd. Oba kosmetyki stosowane są w problemie przykrego zapachu spod pach jednak działają na całkowicie innych zasadach:

1. Celem stosowania dezodorantów jest maskowanie przykrego zapachu, jego neutralizacja bez jednoczesnego hamowania wydzielania potu, czyli deodoryzacja. Dezodoranty mogą zmniejszać efekt jego wydzielania ponieważ zawierają substancje o lekkim działaniu ściągającym, zapobiegają powstaniu mokrych plam pod pachami ze względu na obecność substancji absorbujących pot lub wysuszających a także dostarczają bakteriom bytującym na skórze pod pachami zastępczej pożywki, dzięki czemu wydzielany przez nas pot nie ma uporczywego zapachu. Dezodoranty nie blokują wydzielania potu całkowicie.

2. Natomiast antyperspiranty również mają przeciwdziałać zapachowi spod pach jednak ich mechanizm polega na obkurczeniu ujścia gruczołu potowego i tym samym uniemożliwieniu wydzielenia potu przez ten gruczoł. Substancje obkurczające to sole aluminium, głównie hydroksychlorek glinu (aluminum i glin to ten sam pierwiastek, ma dwie różne nazwy). Działa on jedynie na powierzchownych partiach gruczołu potowego i jest łatwo spłukiwalny pod wpływem wody. Dlatego Producenci zalecają stosować antyperspirant codziennie.

Do grupy antyperspirantów należą także:

- blokery - zawierają sól glinu o znacznie mniejszej cząsteczce (chlorek glinu), która znacznie głębiej penetruje gruczoł potowy i tym samym hamuje go na większej powierzchni i tym samym gwarantuje bardziej skuteczną ochronę przed poceniem. Ze względu na tak dobrą penetrację wgłąb skóry chlorek glinu nie jest spłukiwany podczas zażywania kąpieli i dlatego blokery stosuje się co 2-3 dni. Faktem jest, że glin jest substancją drażniącą i dlatego blokery u wielu osób powodują nieprzyjemne doznania jak szczypanie, podrażnienie, dyskomfort. Z tego też względu nie powinno się ich stosować na świeżo ogolone pachy.

- ałun - przez wiele osób nazywany błędnie "dezodorantem" i często służący jako alternatywa dla "tych złych antyperspirantów!" - a tu taka heca! Ałun również zawiera związki aluminium (ałun dokładnie to dwunastowodny siarczan glinowo-potasowy) a więc sól o bardzo dużej cząsteczce, znacznie większej niż hydroksychlorek glinu stosowany w klasycznych antyperspirantach. Działa jeszcze bardziej powierzchownie od nich dlatego jest jeszcze delikatniejszy jednak wciąż działa na zasadzie obkurczania ujścia gruczołu potowego i tym samym hamowania wydzielania potu.

Czy blokowanie wydzielania potu jest szkodliwe?

Wydzielanie potu jest niezbędne do zachowania prawidłowych funkcji naszego organizmu, ponieważ zapobiega przegrzewaniu. Pocenie się to skutek działań termoregulacji. O ile blokowanie pocenia na całym obszarze ciała faktycznie niesie za sobą ryzyko przegrzewania, o tyle zahamowanie jego wydzielania na tak małej powierzchni jak pachy nie niesie za sobą żadnego ryzyka.

Warto wspomnieć, że za ogólne wydzielanie potu odpowiadają różnego rodzaju gruczoły potowe, które wydzielają pot o odmiennym składzie chemicznym! Gruczoły potowe ekrynowe, zlokalizowane niemal na całej powierzchni ciała wydzielają pot bez związków, które zmetabolizowane przez bakterie bytujące na naszej skórze dałyby charakterystyczną, uporczywą woń. Natomiast gruczoły potowe apokrynowe są wyjątkowymi gruczołami - uaktywniają się dopiero w okresie dojrzewania i znajdują tylko w kilku newralgicznych miejscach, w tym pod pachami, okolicach intymnych czy odbytu. Wydzielany przez nie pot ma odmienny skład chemiczny (być może jest to relikt czasów prehistorycznych, gdy człowiek był wrażliwy na feromony) i jego metabolizm przez bakterie niestety skutkuje powstaniem przykrego zapachu. 

Świeżo wydzielony pot jest bezwonny - dopiero kiedy bytujące na skórze bakterie zaczynają się nim żywić (ponieważ pot nie jest tylko wodą, zawiera też niewielką ilość innych substancji jak związki mineralne czy węglowodany) i go metabolizować, pojawia się problem przykrej woni, która jest skutkiem wydalin bakterii a nie potu samego w sobie. Dlatego dezodoranty wykazują działanie bakteriobójcze, dostarczają bakteriom alternatywne źródła pożywienia lub maskują powstały zapach a antyperspiranty w ogóle nie doprowadzają do wydzielenia potu. 

Blokowanie wydzielania potu w samej okolicy pach zapobiegnie powstaniu przykrego zapachu a nasz organizm wydzieli pot w innych partiach działa przez gruczoły ekrynowe, dzięki czemu pot ten nie będzie dawał przykrego zapachu. Samo hamowanie wydzielania potu przez gruczoły apokrynowe zlokalizowane w okolicy pach nie powoduje kumulowania się toksyn w organizmie, ponieważ mogą one zostać wydzielone przez gruczoły ekrynowe na pozostałej części ciała a poza tym - do usuwania toksyn z organizmu nie służy skóra, tylko układ moczowy! To właśnie wraz z moczem usuwamy z organizmu większość szkodliwych metabolitów i toksyn, wraz z potem usuwana jest ich szczątkowa ilość.

Czy aluminium (glin) jest szkodliwy?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i należy ten temat rozwinąć. Glin może wywoływać działanie toksyczne na komórki i enzymy, jednak by do tego doszło, musiałby zostać wchłonięty przez skórę. Natomiast sole glinu zawarte w antyperspirantach działają zbyt powierzchownie i badania wykazały, że nie przenikają do krwioobiegu w ilości takiej, by móc wywołać mikroszkody a co dopiero wywołać choroby! Przenikanie glinu do ustroju będące wynikiem stosowania antyperspirantów to tylko 2-4% ilości tego pierwiastka, które przyjmujemy wraz z pożywieniem (zwłaszcza pochodzącym z aluminiowych puszek oraz... herbatą)! Czyli w kwestii aluminium bardziej szkodzi nam jedzenie niż kosmetyki. 

Ryzyko rozwoju chorób będących efektem działania glinu na organizm niesie za sobą mieszkanie w okolicy huty aluminium oraz zażywanie leków zobojętniających odczyn soku żołądkowego.


O co oskarżano antyperspiranty?

O rozwój nowotworu piersi (nie tylko ze względu na obecność soli glinu w antyperspirantach ale także parabenów) a także wywoływanie chorób Alzheimera, Parkinsona i autyzm (poprzez wdychanie antyperspirantów w aerozolu). Każda z tych tez powstała na podstawie kilku podstawowych badań, jednak kolejne doświadczenia mające na celu potwierdzić te zależności, niestety odrzuciły te tezy. Nigdy nie udowodniono jednoznacznie, że związki pochodzące z antyperspirantów mogą być przyczyną chorób. Jednak właśnie te podstawowe badania, dorabianie hipotez i wniosków niemających pokrycia w rzeczywistości zostały mocno nagłośnione przez środowisko medycyny alternatywnej i stąd wciąż jak bumerang wraca temat szkodliwości antyperspirantów...

A więc stosować antyperspiranty, czy ich unikać?

Tutaj każdy z nas musi samodzielnie podjąć decyzję. Przede wszystkim są osoby, które faktycznie nie potrzebują stosować antyperspirantów, w ich przypadku dezodoranty wystarczają dla zachowania higieny. Natomiast są także osoby z problemem intensywnego, przykrego zapachu potu nawet w przypadku niewielkiego wydzielania potu przez gruczoły potowe - w takim przypadku ciężko zalecać odstawienie antyperspirantów, ponieważ ich problem generuje obniżenie komfortu psychicznego. Antyperspiranty dają tym osobom gwarancję, że przykry zapach z pewnością się nie pojawi a na podstawie aktualnych badań medycznych osoby te nie mają powodów do niepokoju.

Moje doświadczenia

Niestety należę do tej drugiej grupy osób - mimo, że ogólnie nie pocę się niemal wcale (nawet po intensywnym treningu), pomimo zdrowej diety, braku używek i nałogów - muszę sięgać po antyperspiranty.

Próbując znaleźć alternatywne rozwiązanie dla swojej przypadłości, testowałam w ciągu ostatnich miesięcy kilka dezodorantów z grupy naturalnych:

I. Naturalny dezodorant Make Me BIO

Bardzo lubię kosmetyki Make Me BIO, dlatego ucieszyłam się, że wypuścili naturalny dezodorant! Biorąc pod uwagę skuteczność dotychczas stosowanych przeze mnie kosmetyków z tej firmy (kremów, wody różanej, pudru myjącego) pokładałam w dezodorancie duże nadzieje. Skład jest imponujący, zawiera zarówno dużo substancji mających hamować powstawanie przykrego zapachu (cytrynian trietylu (Triethyl Citrate) jest dla bakterii alternatywnym źródłem węglowodanów a rycynooleinian cynku (Zinc Ricinooleate) absorbuje i maskuje lotne związki aromatyczne potu). W dezodorancie znajdziemy również substancje pielęgnujące - nawilżające i regenerujące - dzięki czemu dezodorant jest delikatny dla skóry pod pachami, nie powoduje jej wysuszania ani szorstkości.

Skład INCI (na zielono zaznaczono substancje pielęgnujące, na niebiesko - hamujące wytwarzanie przykrego zapachu, na żółto - substancje absorbujące wilgoć):

Aqua, Aloe Barbadensis Leaf Extract, Olea Europaea Fruit Extract, Glycerin, Triethyl Citrate, Cetearyl Alcohol, Glyceryl Stearate Citrate, Rosmarinus Officinalis Leaf Extract, Zinc Ricinoleate, Lavandula Angustifolia Flower Extract, Citrus Limon Peel Extract, Polyglyceryl-3 Caprylate, Oryza Sativa Starch, Chamomilla Recutita Flower Extract, Calendula Officinalis Flower Extract, Maltodextrin, Myrtus Communis Leaf Extract, Xanthan Gum, Sodium Benzoate, Sodium Dehydroacetate, Algin, Citric Acid, Limonene, Linalool, Citral

Cena: ok. 35 zł / 50 ml

Link do sklepu

II. Aloesowy dezodorant w kulce Urtekram

Tego kosmetyku nie nazwałabym dezodorantem, ponieważ jest rozwodnionym ałunem, czyli posiada sole glinu o dużej masie cząsteczkowej. Jednak nie wykazuje aż tak mocnych właściwości blokujących gruczoły potowe jak klasyczny antyperspirant. W tym produkcie skład jest prosty, pozbawiony zbędnych polepszaczy. Dodatek ekstraktu z aloesu sprawia, że kosmetyk nawilża skórę pod pachami i zapobiega jej odwodnieniu.

Skład INCI (na zielono zaznaczono substancje pielęgnujące, na niebiesko - hamujące wytwarzanie przykrego zapachu):

Aqua, Glycerin, Potassium Alum, Aloe Barbadensis Leaf Extract, Xanthan Gum, Citrus Aurantium Dulcis Oil, Geraniol, Linalool, Limonene 

Cena: ok. 27 zł / 50 ml

Link do sklepu

II. Naturalny dezodorant Sylveco (wersja ziołowa)

W tym dezodorancie ponownie mamy bogaty skład obfitujący w substancje hamujące powstawaniu przykrego zapachu (również rycynooleinian cynku i cytrynian trietylu - te substancje są nowością na rynku półproduktów kosmetycznych i nie można odmówić im skuteczności) oraz absorbujące wilgoć. Jednocześnie występuje w nim wiele ziół o działaniu deodoryzującym, lekko ściągającym czy olejków eterycznych nadający świeży zapach. Ponadto w tym dezodorancie znajdziemy substancje pielęgnujące: łagodzące i nawilżające.

Skład INCI (na zielono zaznaczono substancje pielęgnujące, na niebiesko - hamujące wytwarzanie przykrego zapachu, na żółto - substancje absorbujące wilgoć): 

Aqua, Triethyl Citrate, Helianthus Annus Seed Oil, Glycerin, Glyceryl Stearate Citrate, Propanediol, Oryza Sativa Starch, Zinc Ricinoleate, Squalane, Panthenol, Quercus Robur Bark Extract, Allantoin, Tocopheryl Acetate, Xanthan Gum, Hydroxyethylcellulose, Citrus Limonum Peel Oil, Litsea Cubeba Fruit Oil, Mentha Piperita Oil, Melaleuca Alternifolia Leaf Oil, Salvia Sclarea Oil, Benzyl Alcohol, Dehydroacetic Acid, Limonene, Citral, Citronellol, Linalool, Geraniol

Cena: ok. 27 zł / 50 ml

Link do sklepu

Efekty? Niestety mimo moich najszczerszych chęci i prób, musiałam powrócić do antyperspirantów. I na prawdę nawet nie chodziło o pocenie się, czy powstanie plam - moim problemem jest intensywny przykry zapach pomimo niewielkiej ilości wydzielonego potu. Żaden z powyższych dezodorantów nie dał mi 100% pewności uczucia świeżości nawet podczas 8h pracy.

Oczywiście to, że nie spisały się one u mnie nie oznacza, że są nieskuteczne! Tak samo jak każdy z nas ma inną twarz i inną budowę ciała, tak samo ma odmienny skład potu co przekłada się na odmienne wymagania. Jeśli do tej pory sięgałyście tylko po antyperspiranty, spróbujcie dezodorantów - być może okażą się one dla Was skuteczne i okaże się, że polubicie taką formę ochrony (jedynym realnym zagrożeniem stosowania antyperspirantów jest możliwość podrażnienia skóry, wystąpienia pokrzywek i podrażnień - jednak są to komplikacje wyjątkowo rzadkie, szybko oraz samoistnie ustępujące).

Natomiast muszę pochwalić, że każdy z powyższych dezodorantów nie wysuszał skóry pach, nie podrażniał, nie odbijał się na ubraniach. Każdy z nich szybko i całkowicie się wchłaniał, co zapewniało komfort stosowania. Powyższe dezodoranty nie są oparte o sodę, która chociaż stanowi bardzo dobrą bazę dezodorantów, to zaburza pH skóry i wpływa na jej mikrobiom a także powoduje częste podrażnienia przy systematycznym stosowaniu. Dezodoranty te nie zawierają także alkoholu, który mógłby wysuszyć skórę i nasilić jej szorstkość. Uważam, że każdy z powyższych dezodorantów jest dopracowany i warto zwrócić na nie uwagę - a to, u kogo się sprawdzą jest już kwestią indywidualną.

W moim przypadku najlepiej spisywał się dezodorant Sylveco oraz klasyczny ałun w krysztale, jednak też nie dawały mi pełnej gwarancji uczucia świeżości. Na chwilę obecną nie znalazłam antyperspirantu o naturalnym składzie - zawsze znajdują się w nich glikole, silikony, etanol lub inne substancje, których unikam. Mam więc nadzieję, że kiedyś któraś firma produkująca kosmetyki naturalne wypuści naturalny antyperspirant - oparty o sól glinu ale bez innych szkodliwych dodatków. Warto byłoby przełamać tę altmedową falę i pokazać, że kosmetyki naturalne respektują aktualne badania naukowe, na podstawie których nie istnieje ryzyko, jakoby glin miał być przyczyną nowotworów czy chorób neurologicznych. Sądzę, że wcale taka firma nie straciłaby klientów (bo jednak próba przyciągania klientów - fanów medycyny alternatywnej to - w mojej opinii - przyciąganie klientów mało świadomych. Oczywiście, że o takich również trzeba zadbać, ale klienci świadomi to dopiero skarb!) A są osoby, które po prostu potrzebują stosować antyperspirant, nie dezodorant - czy to ze względu na nadmierną potliwość, czy wyjątkowo przykrą woń, którą wydzielają.

Alternatywa dla antyperspirantów?

Jeśli jednak są wśród Was osoby, dla których dezodoranty nie są skuteczne, jednak nie chcą sięgać po antyperspiranty, to służę pomocą - są dwa wyjątkowo skuteczne zabiegi kosmetyczne, które pozwalają pozbyć się problemu nadpotliwości i przykrego zapachu. Należą do nich botoks i usuwanie gruczołów potowych.

Brzmi jak totalny hardcore ale nie należy obawiać się tych zabiegów - jeśli są wykonywane przez wykwalifikowaną osobę (koniecznie lekarza!) ryzyko powikłań jest znikome.

Leczenie nadpotliwości przy pomocy toksyny botulinowej (botoksu) polega na ostrzyknięciu całych pach tą substancją w odstępach ok. 1,5 cm. Botoks poraża nerwy odpowiedzialne za wydzielanie potu w ten sposób niwelując możliwość jego wydzielania. Efekt nie jest trwały i w zależności od osoby po 6-12 miesięcy należy zabieg powtórzyć, ponieważ o ile ostrzyknięte nerwy zostają porażone już na zawsze, to organizm wytwarza nowe połączenia nerwowe, które dla podtrzymania efektu także należy "unieszkodliwić".

Natomiast usuwanie gruczołów potowych przeprowadzane jest przy pomocy lasera, który całkowicie i trwale je niszczy. Prawidłowo przeprowadzony zabieg jest jednorazowy i nie wymaga powtórek.

Osobiście jestem bardzo ciekawa, jak potoczy się dalsza historia antyperspirantów. A jakie jest Wasze stanowisko w tej kwestii - stosujecie antyperspiranty, czy raczej wolicie unikać? A może  dezodoranty są dla Was wystarczająco skuteczne? 

Czy próbowałyście któryś z powyższych dezodorantów? Jestem bardzo ciekawa, jak spisywały się one u Was! Jeśli znacie jakiś wyjątkowo skuteczny dezodorant, koniecznie mi o nim napiszcie - o ile glin w antyperspirantach mnie nie przeraża, o tyle ilość stosowanej w nich zbędnej chemii poprawiającej jedynie właściwości aplikacyjne kosmetyku, już tak. Dlatego chętnie zapoznam się z nowymi kosmetykami, być może jednak znajdę coś dla siebie!

Na sam koniec jeszcze małe ogłoszenie - przez najbliższy tydzień kontakt ze mną będzie utrudniony, ponieważ wybieram się na urlop. Jeśli tylko będę miała dostęp do internetu, będę dawać znać w relacji na IG co u mnie słychać dlatego już teraz zapraszam na @kosmetologianaturalnie !

Pozdrawiam serdecznie!